چیتر پێویست بە دەست ڕاگرتن بۆ ئۆتۆمبێلی دەربازبوو ناکات: PIN چاودێری تەندروستی دەهێنێتەوە بۆ دووری پیاسەکردن بۆ هەزاران سوری

زۆر کەس لە باکووری سوریا ئەزموونێکی هاوشێوەی ئایایان هەبووە. نزیکترین بنکەی تەندروستی گشتی نزیکەی 60 کیلۆمەتر دوورە، بە درێژایی ڕێگایەکی تێکشکاو. گواستنەوەی گشتی لە ناوچە لادێییەکەدا بێ دەستن، بۆیە خێزانەکان یان دەبێت بۆ گەشتی دوو کاتژمێری لەسەر ڕێگا دەست بۆ ئۆتۆمبێلەکان ڕاگرن بۆ گەیشتن بە بنکەی تەندروستی گشتی یان بچنە یەکێك لە کلینیکە تایبەتە نزیکەکان. دواتر نرخەکانیان ئەوان دەکات بە بژاردەیەکی ناڕاستەقینە بۆ زۆربەی خێزانەکان.

ئایا وتیشی: "ئێستا لە کاتی کردنەوەی ئەم بنکە تەندروستییەوە هیچ نیگەرانییەکمان لەم بابەتە نەماوە"

ئەمڕۆ، بنکەیەکی تازە ئاوەدانکراوە لە گوندی ئایا وەستاوە سەنتەرەکە گەورەیە کە خزمەتی 50,000 کەس بکات کە لە 120 گوندی دەوروبەری نیشتەجێن. لە ئەیلولی 2021 لە ماوەی یەکەم هەفتەی کردنەوەیدا، سەنتەرەکە هەر ڕۆژێك بە تێکڕایی 40 ژن و 50 منداڵ دەبینێت.

"بیناکە لە ساڵی 2012ەوە لە دەرەوەی خزمەتگوزارییە" عەلی* تەمەن 32 ساڵ سەرۆکی تیم لە سەنتەرەکە وتی. "ئەمڕۆ لە لایەن خەڵك لە پێویستیدا (PIN) لە باشترین شێوەدا ئاوەدان دەبێتەوە. ئێمە سێ نۆرینگەمان هەیە، یەکێکیان بۆ ژنان، منداڵان، و نەخۆشییەکانی هەناو." بەشی لە دایکبوون لە کلینیکەکە کاریگەرترینە، چونکە ئافرەتی دووگیان و دایکان نەخۆشە سەرەتاییەکانن کە کلینیکەکە دەیبینێت. عەلی پێمان دەڵێت زۆرجار ژنان لەسەر ڕێگای نەخۆشخانە منداڵیان دەبوو، ئێستا ئەوان شوێنێکی سەلامەتیان هەیە کە لە هەموو قۆناغەکانی سکپڕیدا گرنگی پێ دەدرێن.

"ئێمە ئۆتۆمبێلێکی فریاکەوتن بە گشت کەل و پەلێك و تیمی پزیشکی ڕاهێنراومان هەیە" عەلی وتی، "دەتوانن لە کەیسە سەختەکاندا یارمەتیدەر بن بۆ دابینکردنی خزمەتگوزارییە سەرەتاییەکانی تەندروستی و گرنگیدان بە نەخۆش تا دەگاتە نزیکترین نەخۆشخانە." هەروەها بنکەی تەندروستی، دەرمان بە نرخی کەمکراو بۆ نەخۆشەکان پێشکەش دەکات.

ڕێکخراوی PIN لە نزیکەوە کار لەگەڵ شارەوانی گوندەکە و لیژنەی تەندروستی کرد، بۆ دڵنیابوون لەوەی کە گەورەترین پێداویستییەکان لەلایەن ئەم پڕۆژەیەوە جێبەجێ دەکرێن. بەڵێندەرێکی ناوخۆیی کاری چاککردنەوەکەی بەڕێوەبرد، دامەزراندنی نزیکەی 60 کەس لە خودی کۆمەڵگەکە و هەروەها ناوچە دراوسێکانیش کە کاریگەریان لەسەر سەنتەرەکە هەیە.

"ئەمڕۆ هەموو ئەندازیاران و پزیشکەکان دەڕۆن، چونکە هیچ کارێك نییە بۆ ئەوان" مستەفای تەمەن 42 ساڵ، ئەندامی پێشووی ئەنجومەنی ناوخۆیی گوندەکە وتی، "ئەوان گەشت دەکەن و کار لە وڵاتانی تر دەکەن کاتێك کۆمەڵگەکەیان پێویستیان پێیانە."مستەفا ڕوونی کردەوە کە چۆن ناوچەکەی بەشێوەیەکی نەریتی زەوی کشتوکاڵی بووە و ئەو کۆمەڵگایانەی لەوێ بۆ بەردەوامبوونی خۆیان پێش جەنگ، خواردن هەناردە دەکەن. ئێستا هەموو خۆراکەکانیان هاوردە دەکەن بەهۆی نەبوونی وەبەرهێنان لەکەرتی کشتوکاڵ و ئابووری بە گشتی، کە ئەمەش کاریگەری لەسەر هەلی کاری بەردەوام هەیە. ئەو وتی "خەڵك دەبێت دەرفەتی گونجاویان هەبێت بۆ ئەوەی لێرە بمێننەوە بۆ ئەوەی بەشداری لە بنیاتنانەوەی وڵاتەکەمان بکەن ئەوەی ئێمە پێویستمانە ئەوەیە کە گەلەکەمان بگەڕێنەوە ئێرە و ناوچەکە ئاوەدان بکەینەوە."

پێداویستییەکانی خەڵکی ئەم ناوچەیە زۆرن و زۆرێك لە دایکەکانیش چاوەڕێن لەلایەن پزیشکێکەوە ببینرێن، و بۆ PIN دەردەبڕن کە پارەی پێویستیان نییە بۆ کڕینی خۆراك بۆ خواردن بۆ منداڵەکانیان یان تەنانەت کڕینی ئەو دەرمانەی کە بۆیان دانراوە، سەرەڕای کەمبوونەوەی نرخەکان.

ڕانا پاککەرەوە و باخەوانی سەنتەرەکە، ئەم هەستەی هێنایەوە. ئەو وتی کە بارودۆخی ناوچەکە خراپە، "بەهۆی شەڕەوە گەنجێکی زۆر کۆچیان کردووە یان مردوون." مێردەکەی یەکێك بوو لەوان، پێنج ساڵ پێش ئێستا کوژرا و پێنج کچ و سێ کوڕی بە تەنیا بەجێ هێشت، کە تەمەنی گەورەکەیان تەنیا 16 ساڵە.

"لە ڕابردوودا پارەم نەبوو تەنانەت نانیش بکڕم" ڕانا وتی، "چاوەڕێی خزمانم دەکرد کە خواردنمان بۆ بکڕن یان هەر جۆرە یارمەتییەك."¨

ئێستا ڕانا یەکێکە لە 40 کارمەندی بنکە تەندروستیەکە. "من زۆر بە پەرۆش و پڕ وزەم" ئەو لەسەر کارەکەی وتی، "ناتوانم تا کۆتایی مانگ چاوەرێ بکەم بۆ ئەوەی بتوانم مووچەکەم وەربگرم و شتومەك بۆ خێزانەکەم بکڕم و بڕێك لە قەرزەکانم بدەم." بەهۆی باری ئابوورییەوە، ئەو هەرگیز نەیتوانی منداڵەکانی بنێرێتە قوتابخانە. بەم داهاتە نوێیە، ڕانا خەون بە پەروەردەکردنی منداڵەکانی دەبینێت بۆ ئەوەی بتوانن دواتر سەقامگیری خۆیان لە ژیاندا بدۆزنەوە. بەم داهاتە نوێیە، ڕانا خەون بە پەروەردەکردنی منداڵەکانی دەبینێت بۆ ئەوەی بتوانن دواتر سەقامگیریی خۆیان لە ژیاندا بدۆزنەوە.

ئەو دەڵێت "ئێمە ناتوانین لەوە گەورەتر خەون ببینین چونکە ئێمە تازە لە کارەساتێکەوە هاتووینەتە دەرەوە"، "هەموو خەونەکانمان بچووکن و ئەوەیە ژیانێك بپارێزین بەبێ هیچ شەڕ و گرفتێك و دۆزینەوەی پێداویستییە سەرەتاییەکانمان."

10 ساڵ شەڕ و پێکدادان، ئابووری سوریایان بە وێرانی بەجێهێشت و گورزێکی سەختی لە سیستەمی تەندروستی دا. ئەگەر ئەوە زیانی پێکهاتەیی بێت بۆ بیناکان یان تەنها گەیشتن بە دەرمانە سەرەتاییەکان، ئەو خێزانانەی کە دەژین بۆ دانانی خواردن لەسەر مێزەکەیان، هەندێ جار پێویستە دەستبەرداری پێداویستی تەندروستی خۆیان بن.

ئاوەدانکردنەوەی ئەم بنکە تەندروستییە ئەم هاوکێشەیە دەگۆڕێت: بە وتەی مستەفا "(سەنتەرەکە) دەستکەوتێکی گەورەیە، چونکە لانی کەم یەکێك لە مافە سەرەتاییەکان بۆ خەڵکی ئێرە دابین دەکات - مافی چاودێری تەندروستی."

سوپاس بۆ USAID بۆ پاڵپشتی کردنی هێنانەدی ئەم پڕؤژەیە بە بەخشینی بڕە پارەیەکی زۆر.

*ناوەکان گۆڕاون بۆ دڵنیابوون لە پاراستن