ئەگەر تۆ لە ماڵەکەت بۆمبباران کرابای، چیت دەهێنا؟
بڵاوکراوەتەوە: ٢٠٢٢ ئازار ١٣ کاتی خوێندنەوە: 3 خولەکهەروەك خەڵك جێگیر دەبن لەسەر شاشەی تەلەفۆنەکانیان بەدوای هەر یەك و هەموو ڕووداوێك لە ئۆکڕاینا، ململانێیەکی تر بە هێمنی لە دەوروبەریدا دەهەژێتەوە: لە 15ی ئازاردا شەڕی سوریا دەچێتە 12یەمیین ساڵییەوە. ئەمە یادێکە بە خەیاڵێکی بچووکەوە؛ بیرخەرەوەیەك تەنها بۆ ئەوەی کە چۆن ململانێ هیچ بە خێرایی، نەشتەرگەری و یەکلاکردنەوەی چارەسەرکەری کێشە نییە وەك ئەوانەی کە بەردەوامن لە مشتومڕکردن بۆ ئەو باوەڕە. تەنها داوا لەو پێنج ملیۆن سوریە بکەن کە لە وڵاتی خۆیان ئاوارە بوون.
بۆ ئەم یادە تیمەکەمان لە باکووری سوریا قسەیان لەگەڵ ئەو کەسانە کرد کە ئێستا بۆ ماوەی دە ساڵ لە ماڵ و حاڵی خۆیان دوورن. زۆرێك لەوان وا بیریان دەکردەوە کە لە نێزیکترین کاتدا دەگەڕێنەوە، بۆیە ئەوان تەنها پێویستیەکانیان هێنا. هەندێکی تر بە کاری خۆیان دەزانن کە لە سەختترین ساتەکانیاندا بۆ بەخشینی کەلوپەلەکانیان بە ئەوانی تر.
سەیرکردنی ئەم ئۆبجێکتانە ئەمڕۆ هەموو شتێک زۆر ئاشکرا دەکات دەربارەی ئەوەی کە چۆن هەر تاکێك لە نێوان نادڵنیاییەکانی جەنگدا داهاتووی خۆی وێنا دەکات.
دیبۆ: "ئێمە هەموو شتێکمان بەجێ هێشت. من تەنها قرتەکانی خۆمم هێنا."
"من هێشتا سەرئێشەم هەیە کاتێك بیر لەو کاتانە دەکەمەوە،" وتەی دیبۆی تەمەن 45 ساڵ، لە کاتی هەڵگرتنی قرتەکان بۆ بەر سنگی. "من دەستگیرکرام، کاتێك لە زیندان دەرچووم، نەمتوانی بڕۆم و کێشم تەنیا 30 کیلۆ بوو."
لە کاتێکدا دیبۆ باوکی پێنج منداڵ، زیاتر لە بەشی دادپەروەرانەی خۆی لە سەختی پێش ململانێکە ئەزموون کردبوو، جەنگ هەموو شتێکی بۆ خۆی و خێزانەکەی گۆڕی. وەك ملیۆنەها ئاوارەی سوریا پێشتر خانوویان هەبووە و هەموو ژیانیان لەبەردەمیاندابوو.
"کاتێك تەمەنم 30 ساڵ بوو هاوسەرگیریم کرد. لە ساڵی 2007، ئێمە لە ماڵەکەمان دەژیاین و من وەك کرێکارێکی ڕۆژانە کارم دەکرد. من پێشتر مووچەیەکی باشم هەبوو و هەلی کار زۆر بوو" دیبۆ وتی.
پاشان جەنگ گەیشتە حەلەب و بنەماڵەکە دەبوو هەڵبژاردنێك بکات.
"لە ساڵی 2013، ئێمە ناچار بووین لە ماڵەکەمان ڕابکەین. بارودۆخەکە تراژیدی بوو. ئەوە سەختترین سات بوو. ئێمە هەموو شتێکمان بە جێ هێشت، و من تەنها توانیم ئەم قرتانە بگرم. ئێمە خواردن و کەرەستەی پێویستمان نەبوو بۆ گەرمکردنەوە. ئەو کاتە یەکێك لە کچەکانم لە دایك بوو، بیرم دێت کە پێویستی بە شیری منداڵان بوو، بەڵام بەردەست نەبوو و بەگشتی تێچووی ژیان بەرزببووە،" ئەو وتی.d.
بایەخدان و گرنگیدان لە نێوان ناکۆکیەکان
دیبۆ شتی تری دەوروبەری نیشان دەدات: "ئەو شتانەی کە من هەمە خێرن لە کەسانی ترەوە. ئێمە ماڵەکەمان بە بێ هیچ بەجێ هێشت، بەڵام قرتەکانم بۆم تایبەتن. من ئەوانم لە کەسێك وەرگرت کە زۆر تایبەت بوو. من دارێکی دارم بەکارهێنا بۆ ئەوەی یارمەتیم بدەن بڕۆم. کاتێك منی بینی ئەو قرتانەی پێدام. ئەو کۆچی دوایی کرد، بەڵام هەرگیز لەبیری ناکەم."
"من هەست بە دڵگرانی دەکەم دەربارەی ئەو کەلوپەلانەی کە لە دوای خۆم بەجێم هێشتووە چونکە زۆربەیان دیاری دایك و باوکم بوون. هەروەها ئەلبومی وێنەکانم بە وێنەی زەماوەندەکەم و منداڵەکانم بەجێ هێشت. دەمویست لەگەڵ خۆم بیبەم، بەڵام براکەم کە لە حەلەبی پێش ئێمە هەڵات، پێی وتم کە هیچ شتێکی کەسی و تایبەتی نەهێنم. دەبوو هەموو شتێك بسوتێنم پێش ئەوەی بڕۆین. من تەنها وێنەیەکی دایك و باوکمم دەست کەوت،" دیبۆ وتی. ئەو نازانێت کە ئێستا ماڵیشی هەیە یان نا ئەو نیگەرانە لە داهاتووی نادیاری منداڵەکانی، بەڵام هێشتا هیوا خوازە.
"من نیگەرانم کە بارودۆخەکان خراپتر دەبێت و من دەترسم دووبارە ئاوارە بم. ئیتر بەسە! ئێمە ماندووین و هەموو شتێك کە دەتوانین بیکەین تەنها ئەوەیە بە هیوا بین کە هەمووان بگەڕێنەوە ماڵەوە،" ئەو وتی.
سەرەڕای ئەوەی لە هێرش و گۆڕانکارییە سەرەکیەکانی بەرەکانی چەند ساڵی ڕابردوودا، دۆخی مرۆیی لە سوریا بەردەوامە لە خراپتربوون، کە بە شێوەیەکی سەرەکی بەهۆی دۆخی نالەباری ئابوورییەوە.
دەتوانیت هەموو ئەمانە بخوێنیتەوە لە نوێترین پوختەی پێداویستییە مرۆییەکان.