پەروەردە لە قەیراندا: پشتگیریکردن لە داهاتووی منداڵانی سوریا

بەبێ سوودی پەروەردە، خودی داهاتووی باکووری ڕۆژئاوای سوریا لە مەترسیدایە، چونکە نەوەی داهاتووی سوریاییەکان ڕووبەڕووی ئاسۆی خراپتر دەبنەوە لە دایک و باوکیان یان باپیر و باپیرە ی پێش خۆیان. نەک هەر گەشەی ئابووری سنووردار دەبێت، بەڵکو بەبێ پەروەردە نەوەی داهاتوو خەبات دەکات بۆ دۆزینەوەی ڕێگاکانی ڕزگاربوون لە سووڕی هەژاری و وابەستەیی بە یارمەتییەکان. بە پشتیوانی ڕێکخراوە فریاگوزاریەکانی وەک PIN، مامۆستایان لە سوریا هەوڵ دەدەن ڕێڕەوی دابەزینی داهاتووی منداڵان بوەستێنن و تەنانەت پێچەوانەشیان بکەنەوە.

مەمدوح لە ساڵانی هەشتاکانی سەدەی ڕابردووەوە لە کەرتی پەروەردە لە سوریا کاری کردووە. بەپێچەوانەی زۆرێک لە مامۆستایانی تر کە لە بەرامبەر کەمی مووچە و نائەمنی کار و کەمبوونەوەی هەلی کاردا ناچاربوون پیشەکەیان جێبهێڵن، مامدوح دەیان ساڵە لە هێڵی کارەکەیدا ماوەتەوە. ئەو بە چاوی خۆی ئەزموونی کردووە کە چۆن پەروەردە کەوتۆتە بەر هێرشی دووبارە.

ئاماژەی بەوەشکردووە، “وەرزی تاقیکردنەوەکان بوو. قوتابیەکان لەناو هۆڵی تاقیکردنەوەکان بوون کاتێک بیناکە کەوتە بەر هێرشی موشەک. منداڵەکان ترساون و دەستیان بە هاوارکردن کرد”، وتی، قوتابخانەکە هیچ پەناگە و ژێرزەمینێکی نەبوو، بۆیە خوێندکارەکانمان لەناو پلیکانەکاندا شاردەوە. چەند ساتێک دوای ئەوە قوتابخانەکە کرایە ئامانج، بەڵام سوپاس بۆ خوا موشەکەکان تەنها لە گۆڕەپانی یارییەکەدا کەوتنە خوارەوە”.

بە هەندێک موعجیزە لەو ڕۆژەدا کەس بریندار نەبوو. بەڵام ئەو ڕووداوە بووە هۆی ئەوەی زۆرێک لە خێزانەکان منداڵەکانیان لە قوتابخانە بکشێننەوە. زۆرێک لە دایک و باوکان ئەوەندە نیگەران بوون کە هەرگیز منداڵەکانیان نەناردەوە. نەخشێکە کە لە سەرانسەری وڵاتدا دووبارە بووەتەوە: بە مەزەندەکردن ٢.٤ ملیۆن منداڵی سوری – نزیکەی نیوەی دانیشتوانی سوریا کە تەمەنیان لە خوێندندایە – بە هۆکاری شەڕ و ئاوارەبوون لە خوێندن دەرچوون.

مەمدوح بێ هیوا نەبوو، لە ئەشکەوتێکی نزیک گوندەکەی خۆیەوە لەگەڵ ئەو قوتابیانەی کە مابوونەوە درێژەی بە وانەکانی دا. ئاماژەی بەوەشکردووە، “لە ئەشکەوتەکەدا گڵۆپی پاتریمان دانا، خوێندکارەکان بەرەبەیان دەهاتن بۆ ئەوەی تاقیکردنەوەکانیان ئەنجام بدەن. ئەزموونێکی ترسناک بوو بۆ منداڵەکان و خێزانەکانیان”، وتی.

ئاماژەی بەوەشکردووە، "ئێمە حەزمان لە یارمەتیدانی خوێندکاران بوو بۆ بەردەوامبوون لە خوێندن بەڵام قورس بوو بەرپرسیارێتییەکی لەو شێوەیە قبوڵ بکەین - ژیانی خوێندکارەکان لە مەترسیدا بوو. سەلامەتی ئێمەش لە مەترسیدا بوو، بەڵام ناچار بووین کارەکانمان ئەنجام بدەین و پارێزگاری لە... خوێندکاران”.

لە کۆتاییدا مەمدوح وەک جێگری بەڕێوەبەر پەیوەندی بە قوتابخانەیەکەوە کرد کە پشتگیری PIN دەکات. سەرەتایەکی سەخت بوو. ڕێگا قوڕاوی و ناتەواوەکان هەموو بەیانیەک گەیشتن بە قوتابخانە قورس دەکرد. پۆلەکان تەنها لە چەند چادرێک پێکهاتبوون، کە کێشەیان هەبوو بۆ ئەوەی ٤٠٠ خوێندکاری قوتابخانەکە لەخۆبگرن. مەمدوح وتی زۆر نەبوو، “بەڵام بەدیلێکی باشتر بوو لەوەی خوێندکاران بەبێ هیچ خوێندنێک بەجێبهێڵرێت”.

بە پارەی دەزگای گەشەپێدان و هاوکاری سویسرا (SDC)، PIN دەستی کرد بە باشترکردنی ئاسانکارییە توندەکانی قوتابخانەکە. پۆلی تۆکمە دروستکرا بۆ جێگرتنەوەی چادرە کۆنەکان. سیستەمێکی وزەی خۆر شانبەشانی پانکەکان دانرا بۆ ساردکردنەوەی بیناکە لە مانگە ئاوساوەکانی هاویندا. هەروەها ئاسانکارییە زیادەکان یارمەتیدەر بوون بۆ کەمکردنەوەی قەرەباڵغی: “پین پشتگیرییەکی گەورە بۆ قوتابخانەکە و خوێندکاران پێشکەش دەکات. لە هەر پۆلێکدا نزیکەی ٣٠ بۆ ٣٥ خوێندکار هەن” مەمدوح وتی، “لە قوتابخانەکانی تردا ٥٠ یان ٥٥ خوێندکار هەن

هەروەها دابینکردنی شوێنی فێربوونی هەمیشەیی زیاتر، رێکخراوی پین کۆبوونەوەی ڕاهێنانی بۆ مامۆستایان پێشکەش کرد و هەروەها کیتی بۆ مامۆستایان و خوێندکاران دابەشکرد کە کەرەستەی پەروەردەیی تێدابوو. نیشاندەری تەختەی سپی، دەفتەر، قەڵەم و شتە جێگیرەکانی تر هەموویان لە قوتابخانەکەدا دابەشکران شانبەشانی یەکپۆشی قوتابخانەکان، کە لە ژێر پڕۆژەی دورینی هاوکاتی PIN’s cash-for-work بەرهەم هێنران.

مەمدوح دەڵێت: پێموایە جلوبەرگی قوتابخانە بیرۆکەیەکی زۆر باشە، هەندێک کەس لێرە ئەوەندە هەژارن کە ناتوانن جلوبەرگی گونجاو بۆ منداڵەکانیان دابین بکەن. دابینکردنی جلوبەرگی قوتابخانە یارمەتیدەرە بۆ کەمکردنەوەی خەرجی زۆرێک لە خێزانەکان”.

لە هەرێمێکدا کە ٩٠٪ خەڵکی لە هەژاریدا دەژین، دابینکردنی کەرەستەی سەرەتایی قوتابخانە و یەکپۆشی شانبەشانی پڕۆژەکانی ئاوەدانکردنەوە هەنگاوێکی گرنگە بۆ بنیاتنانەوەی توانای پەروەردەیی. لەدەستدانی دەستڕاگەیشتن بە خوێندن دەتوانێت ببێتە هۆی زیادبوونی ڕێژەی کاری منداڵان و پرسەکانی تری پاراستنی منداڵان کە دەبێتە هۆی ڕێگریکردن لە ئاسۆی درێژخایەنی منداڵانی سوریا.

تەنیا ساڵی ڕابردوو، PIN پشتگیری لە نزیکەی ٣٠ هەزار خوێندکاری لە قوتابخانەکانی باکووری سوریا و ٣٦ هەزار خوێندکاری دیکە لە فەزای فێربوونی کاتیدا کرد؛ دامەزراوەی پەروەردەی نافەرمی کە لە کەمپەکانی ئاوارەبووندا دانراون. بۆ دەستەبەرکردنی داهاتوویەکی باشتر، منداڵانی سوریا باری هەوڵەکانی بوژانەوە و ئاوەدانکردنەوە لە ئەستۆ دەگرن و بە پەروەردەیەک چانسی سەرکەوتنیان باشترە.